Asiya ölkələri isə aclıq təhlükəsi ilə üz-üzə qalıb

Avrozonada inflyasiya illik hesablamada 8,1 faizlə yeni rekord həddə çatıb.  Avropa Statistika İdarəsinin (Eurostat) son məlumatına görə, bu, 1999-cu ildə vahid Avropa valyutası olan avronun dövriyyəyə buraxılmasından bəri ən yüksək göstəricidir. Bundan əvvəl iqtisadçılar Avropada inflyasiyanın ən yüksək səviyyəsini 7,7 faiz həddində qiymətləndirmişdilər.

Bununla da  Avropada  inflyasiya  tavanını 2 faiz müəyyən edən Avropa Mərkəzi Bankının (AMB) bütün hədəflərinin üstündən xətt çəkilib.

Ən pis vəziyyət hələ qarşıdadır

Belə kəskin sıçrayışın əsas səbəbləri arasında Ukraynadakı münaqişə və COVID-19 epidemiyasının növbəti dəfə alovlanması ilə bağlı Çindəki sərt karantin tədbirləri var. İnflyasiyanın əsas hərəkətverici qüvvəsi enerji daşıyıcılarının qiymətlərindəki artım olub ki, bu da illik hesablamada, demək olar ki, 40 faizə çatıb. İkinci amil isə ərzaq məhsullarının bahalaşmasıdır.

Avropa mətbuatı son aylar Almaniyada ərzaq qiymətlərinin kəskin artdığını bildirir. Qeyd edilir ki, bu il supermarketlərdə qiymətlər əlavə olaraq ən azı 10 faiz və yəqin ki, daha çox artacaq. Bir nəfər üçün hesablandıqda, bu, ildə 250 avro təşkil edəcək.

Nüfuzlu "Die Zeit" qəzetinin yazdığına görə, ərzaq məhsulları 16,6 faiz, o cümlədən yağlar və piylər 53 faiz, un 28 faiz, makaron məhsulları 19 faiz bahalaşıb. Ukraynada baş verən hadisələr ərzaq məhsullarının bahalaşmasının əsas, lakin yeganə səbəbi deyil, lakin bu, artıq COVID-19 epidemiyası ilə zəifləmiş Avropa iqtisadiyyatının üzərinə əlavə yük olub.

Almaniyanın İFO İqtisad İnstitutunun araşdırması göstərir ki, ölkənin hər on pərakəndə və topdansatış müəssisəsindən doqquzu xammal və enerjinin qiymətinin artması səbəbindən ərzaq qiymətlərində kəskin artım planlaşdırır. Analitiklərin fikrincə, ən pis vəziyyət hələ qarşıdadır.

Ekspertlər deyirlər ki, Almaniyanı ikirəqəmli inflyasiya gözləyə bilər. Bu ölkədə işləyənlərin üçdə biri yüksək xərclərə görə onsuz da dolana bilmirlər. İlk növbədə, bu, ayda iki min avrodan aşağı əməkhaqqı olan işçilərə aiddir. Almaniyada inflyasiya rəsmi olaraq 8,1 faiz hesablansa da, almanların özləri istehlak səbətinə əsaslanaraq real inflyasiyanı 14 faiz qiymətləndirir və tezliklə bunun 20 faizə çatacağını gözləyirlər.

Britaniya hökuməti üçün əsas çağırış "qida yoxsulluğu" ilə bağlıdır

Ərzaq qiymətləri Böyük Britaniyada nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb. Buna səbəb eyni anda üç amildir - Ukraynadakı münaqişə, Breksit və COVID-19 epidemiyası...

Milli Statistika Bürosunun (ONS) məlumatına görə, aprel ayında  Britaniyada inflyasiya 9 faizə çatıb ki, bu da Avropada ən yüksək göstəricidir. Makaron məmulatlarının qiyməti 14,9 faiz, ətin qiyməti 14 faiz, süd və yumurtanın qiyməti təxminən 10 faiz, kərə yağının qiyməti 12,5 faiz artıb.

Yanacağın, gübrənin və yemin qiymətləri də kəskin bahalaşıb. Britaniya supermarketlərinin rəflərində günəbaxan yağı defisitə çevrilib. Bu yağ əsasən Ukrayna və Rusiyadan tədarük edilirdi.

Ərzaq qiymətlərinin artması bütün mümkün vasitələrlə sosial sabitliyi qorumağa çalışan Boris Conson hökuməti üçün əsas çağırışa çevrilib. İngiltərə Bankı hazırkı ərzaq qiymətlərini "apokaliptik" adlandırıb. Böyük Britaniyada adlandırılan "qida yoxsulluğu" ilin əvvəlindən 57 faiz artaraq 7,3 milyon böyük yaşlı insanları, 2,6 milyon uşağı əhatə edib.

Asiyada da vəziyyət ürəkaçan deyil

Ərzaq böhranı təkcə Avropaya deyil, dünyanın bir çox ölkələrinə təsir edən zəncirvari reaksiyaya səbəb olub. Yaponiyanın "Nikkei Asia" qəzeti qeyd edir ki, Asiya ölkələri də aclıq təhlükəsi ilə üz-üzə qalıb və onların ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək üçün təcili tədbirlərin görülməsi zərurəti yaranıb.

Dünyanın ən böyük buğda istehsalçılarından biri olan Hindistan ölkəni bürüyən quraqlıq səbəbilə taxıl ixracına qadağa qoyub. Nəticədə Avropa bazarlarında buğdanın qiyməti bir ton üçün 435 avroya qalxıb. Hindistan rəsmiləri deyirlər ki, artan enerji qiymətləri, gübrə və yem çatışmazlığı inkişaf etməkdə olan ölkələrin ərzaq təhlükəsizliyini sarsıdır.

Ukrayna elevatorlarında yığılan taxılın ixracının mümkünsüzlüyü səbəbindən ərzaq bazarlarında yaranan təşviş də artıb. Qəzet xatırladır ki, dünyada əsas buğda ixracatçılarından biri hesab edilən Ukrayna 2021-ci ildə 400 milyona qədər insanı taxılla təmin edib. Əsas ixrac Odessa və Mariupol limanları vasitəsilə həyata keçirilirdi ki, hazırda bu məntəqələr bağlanıb.

Rizvan CƏFƏROV,

"Azərbaycan"