İxtisar zamanı hansı işçilərin işdə saxlanmaqda üstünlük hüququ var?

 

Səma Həsənli,

Bakı şəhəri

 

- İşçilərin ixtisarı zamanı işdə saxlanmağa üstünlüyü olan şəxslərin dairəsi Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 78-ci maddəsində nəzərdə tutulmuşdur. Həmin maddənin 1-ci hissəsinə görə, müvafiq hallarda işçilərin sayı azaldılarkən və ya ştatların ixtisarı həyata keçirilərkən müəyyən vəzifələr üzrə əmək funksiyasının icrası üçün tələb olunan ixtisasın (peşənin) və peşəkarlıq səviyyəsinin daha yüksəyinə malik olan işçilər işdə saxlanılır. İşçinin peşəkarlıq səviyyəsini işəgötürən müəyyən edir.

Həmin maddənin 2-ci hissəsinə görə, işəgötürən ixtisasları (peşələri) və ya peşəkarlıq səviyyələri eyni olduqda aşağıdakı şəxslərin işdə saxlanmasına üstünlük verir: şəhid ailəsinin üzvlərinə; müharibə iştirakçılarına; əsgər və zabitlərin arvadlarına (ərlərinə); öhdəsində iki və daha çox 16 yaşınadək uşağı olanlara; həmin müəssisədə əmək şikəstliyi almış və ya peşə xəstəliyinə tutulmuşlara; məcburi köçkün, onlara bərabər tutulan şəxs və qaçqın statusu olan şəxslərə; kollektiv müqavilələrdə və ya əmək müqavilələrində nəzərdə tutulan digər şəxslərə.

 

Bildiyimə görə, hərbi xidmətə çağırılan şəxsin əmək müqaviləsinə xitam verilərkən ona müavinət ödənilir. Bu müavinətin məbləği nə qədər olmalıdır və ondan gəlir vergisi tutulurmu?

 

Mətləb Sultanov,

Masallı rayonu

 

- Azərbaycan Respublikası Əmək Mə

cəlləsinin (AR ƏM) 74-cü maddəsinin 1-ci hissəsinin "a" bəndinə əsasən, işçi hərbi və ya alternativ xidmətə çağırıldıqda əmək müqaviləsinə xitam verilir.

AR ƏM-in 77-ci maddəsinin 7-ci hissəsinə görə əmək müqaviləsinə bu Məcəllənin 68-ci maddəsinin ikinci hissəsinin "c", 74-cü maddəsinin birinci hissəsinin "a" və "c" bəndləri ilə xitam verildikdə işəgötürən işçiyə orta aylıq əməkhaqqının azı iki misli miqdarında müavinət ödəyir.

Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin 102.1.14.16-cı maddəsinə görə işəgötürən tərəfindən işçinin hərbi və alternativ xidmətə çağırılması ilə əlaqədar ödənilən müavinətlərin qanunvericilikdə nəzərdə tutulan məbləği gəlir vergisindən azaddır.

Göründüyü kimi, hərbi xidmətə çağırılma ilə əlaqədar əmək müqaviləsinə xitam verilərkən işçiyə orta aylıq əməkhaqqının azı iki misli miqdarında müavinət ödənilməlidir və bu müavinət gəlir vergisindən azaddır.

 

Cavablandırdı:

Dünyamin NOVRUZOV,

Bakı Hüquq Mərkəzinin hüquq məsləhətçisi