Adətən böyük dövlətlər güclü və imkanlı dövlətlərlə əməkdaşlıq edirlər.
Güc ordu, imkan isə təbii sərvətlərin növləri və miqdarı ilə ölçülür.
Əməkdaşlığın da iki növü var.
Özünü "böyük qardaş" adlandıraraq "kiçik qardaş"ların varidatını "dostcasına" əlindən alıb əvəzində heç nə verməmək;
Bir də bərabər hüquqlar, bir-birinin maraqlarını təmin etmək və daxili işlərinə qarışmamaq şərtilə münasibətləri qurmaq.
Tale ya zəlzələdən, ya da vəlvələdən Azərbaycana iki qonşu qismət edib:
Rusiya və Ermənistan.
Biri güclü, qüdrətli dövlət!
Digəri isə alət və vassal!
Tarixin müxtəlif dönəmlərində Azərbaycan öz qonşularından daim bəlalar görüb.
Çünki zəngin karbohidrogen ehtiyatlarına, yeraltı və yerüstü sərvətlərə malik olub.
Rusiya öz qonşuları ilə daim "böyük qardaş" kimi davranmağa üstünlük verib.
İnqilab edərək çarı devirən Rusiyaya yaşamaq və hakimiyyətdə qalmaq üçün neft gərək idi.
* Çünki hələ o zaman azərbaycanlı Fərman Salmanov Tümen neftini Rusiya üçün kəşf etməmişdi.
* Çünki hələ o zaman azərbaycanlı Sabit Orucov keçmiş SSRİ-nin (əslində, Rusiyanın) qaz sənayesini inkişaf etdirməmişdi.
* Çünki hələ o zaman azərbaycanlı general Kərim Kərimov Rusiyanın kosmik dövlətə çevrilməsinə öz payını verməmişdi.
Bütün bunlar sonra olacaqdı...
Odur ki, sovet Rusiyası XI Qızıl ordunu göndərərək Azərbaycanı işğal etdi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mövcudluğuna son qoydu!
Elə həmin vaxtdan da Bakı neftinin əsl sahibi və sərəncamçısı Rusiya oldu!
Bakı nefti SSRİ-nin də Hitler Almaniyasına qarşı müharibədə qalib gəlməsində mühüm rol oynadı.
Lakin "ağalar" "rəiyyətlər"inin mal-mülkünə sahib çıxanda onlara "sağ ol" söyləməyi də artıq hesab edirlər.
Moskva Bakıya adi bir "qəhrəman şəhər" adını da artıq gördü...
***
Qırmızı imperiya laxlayaraq dağılanda Moskvanın əsas planlarından biri Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarını əldən buraxmamaq idi.
Odur ki, uğurla sınaqdan çıxardığı "Qarabağ kartı"na yenidən əl atdı.
Hələ 1923-cü ildə Azərbaycan ərazisində basdırdığı DQMV adlı "gecpartlayan bomba"nın fitilini alışdıraraq erməni separatizminin ayağa durmasına hər vasitə ilə kömək göstərdi.
Ermənistan ərazisindəki 102-ci bazasını erməni separatçılarının üzünə açdı.
Bununla ürəyi soyumadı, dəfələrlə Ermənistana milyardlarla dollarlıq silah-sursat bağışladı.
Siyasi dəstək verdi, daim müdafiə etdi!
366-cı sovet motoatıcı alayının yaxından iştirakı ilə Xocalı soyqırımı törədildi.
* Ermənistan heç zaman bizdən təkbaşına torpaq ala bilməzdi!
* Ermənistan heç zaman təkbaşına bizim ərazilərimizi 27 il işğalda saxlaya bilməzdi...
* Ermənistan heç zaman təkcə özünə güvənməklə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrini qulaqardına vura bilməz, ATƏT-in Minsk qrupu ilə məzələnməzdi.
* Azərbaycan dözdü!
* Azərbaycan gözlədi!
* Azərbaycan imkanlarını səfərbər edərək gücləndi!
* Azərbaycan XXI əsrin ən yeni müharibəsini apara biləcək yeni ordu yaratdı, onu ən müasir silahlarla silahlandırdı!
* Azərbaycan əlverişli məqam seçərək 44 gündə erməni işğalına son qoydu, düşməndən qisasını döyüş meydanında aldı!
* Azərbaycan öz gücünü və imkanlarını hərb cəbhəsində, informasiya müharibəsində və diplomatik meydanda göstərdi!
Daha sonra bir-birinin ardınca unikal əməliyyatlar keçirərək ərazi bütövlüyünə nail oldu, dövlət suverenliyini və konstitusiya əsaslarını təmin etdi!
Ən əsası, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev Rusiya sülhməramlı kontingentini dinc yolla ölkəmizin ərazisindən çıxararaq Azərbaycanı bir nəfər separatçının və əcnəbi əsgərin olmadığı dövlətə çevirdi!
Bütün dünya bunları gördü və bildi!
Hətta bu gün ölkəmizə qonaq gələnlər belə Hərbi Qənimətlər Parkına getməklə Azərbaycanın Ermənistan ordusunu məhv edərək hansı günə saldığını gözləri ilə görə bilərlər.
***
Xristian təəssübkeşliyi və ondan irəli gələn ikili standartlar Avropanın obyektiv olmasına, Azərbaycanla bağlı ədalətli mövqe tutmasına imkan vermədi.
Əksinə, bizə qarşı zaman-zaman ikili mövqe sərgiləndi, ədalətsiz qərarlar qəbul edildi.
Hətta iş o yerə çatdı ki, AŞPA ölkəmizi səsvermə hüququndan məhrum etmək niyyətinə düşdü.
Lakin Azərbaycan qürurlu bir dövlət olaraq özü AŞPA-da fəaliyyətini qeyri-müəyyən dövrədək dondurduğunu bəyan etdi.
Avropa İttifaqı isə sülh danışıqlarında vasitəçilik missiyası adı ilə ermənipərəst mövqe sərgilədi və buna görə Azərbaycan tərəfindən danışıqlardan kənarlaşdırıldı.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev möhkəm iradə və qətiyyət nümayiş etdirərək Azərbaycanın haqlı mövqeyindən bir addım belə geri çəkilmədi, ölkəmizin bütün maraqlarının təmin olunduğu Vaşinqton görüşündə, dünyanın birnömrəli Prezidenti Donald Trampın iştirakı ilə sülh sənədlərini imzaladı.
Bundan sonra Avropanın və onun qurumları da daxil olmaqla dünyanın Azərbaycana münasibəti, sülhün bərqərar edilməsi yönündə göstərilən fəaliyyətimizə verdiyi dəyər köklü şəkildə dəyişdi.
***
Ötən otuz il ərzində Azərbaycan təkcə güclənərək ərazi bütövlüyünü bərpa etmədi, həm də siyasi nüfuzunu və iqtisadi qüdrətini xeyli artırdı.
Bir-birindən möhtəşəm yeni layihələrin işə salınması təkcə Azərbaycana və onun qonşularına deyil, dünyanın digər dövlətlərinə də böyük faydalar gətirməkdədir.
* "Bakı-Tbilisi-Qars" dəmir yolunun işə salınması;
* "Şərq-Qərb" və "Şimal-Cənub" nəqliyyat dəhlizlərinə həyat vəsiqəsi verilməsi;
* Ələt Beynəlxalq Dəniz Limanının fəaliyyətə başlaması və Azərbaycanın Xəzər dənizində ən böyük mülki donanma sahibinə, eyni zamanda beynəlxalq logistika mərkəzinə çevrilməsi;
* "Cənub qaz dəhlizi" layihəsi sayəsində ölkəmizin 8-i Avropa İttifaqı üzvü olmaqla bütövlükdə 14 dövlətə təbii qaz ixrac etməsi;
* Orta dəhlizin tezliklə tam gücü ilə işləməsi;
* Habelə yaxın gələcəkdə ölkəmizin Qara dənizin dibi ilə Avropaya "yaşıl enerji" ixrac etməsi Azərbaycanın sanbalının və siyasi çəkisinin mühüm göstəricilərindəndir.
***
Bütün bunların bir təsdiqi isə Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin yaxınlarda "Avropa Siyasi Birliyi"nin 7-ci Zirvə Görüşündə ən hörmətli dövlət başçılarından biri kimi iştirakı və orada keçirdiyi görüşlər oldu.
Bəli, Avropa güclü dövlətlərlə dostluq və əməkdaşlıq etməyi sevir!
Azərbaycan isə təkcə güclü deyil, həm də qalib və imkanlıdır!
Dünyada gedən qloballaşma prosesi, xüsusən Rusiya-Ukrayna müharibəsi bir çox reallığı dəyişib, dövlətləri yeni dostlar və əməkdaşlar axtarmağa vadar edib.
Bu müharibə getdikcə daha dağıdıcı xarakter alır, Rusiya bütün sülh çağırışlarına məhəl qoymayaraq sonadək getmək niyyətini gizlətmir.
Artıq Avropa dövlətləri öz təhlükəsizlikləri barədə ciddi düşünməli və tədbir görməli olmuşlar.
Dalbadal Rusiyaya tətbiq edilən sanksiyaların hələlik elə bir ciddi təsiri olmasa da, dövlətlər özlərinə yeni tərəfdaşlar tapmaq məcburiyyətindədirlər.
Rusiya qazından imtina edən Avropa dövlətləri Azərbaycanın simasında özlərinə etibarlı tərəfdaş tapdıqlarını ucadan bəyan edirlər.
Həm müharibə səbəbindən Rusiyadan keçən yolun təhlükəli olması, həm də Orta dəhlizin zaman və tarif baxımından sərfəli olması Azərbaycanın tərəfdaş kimi dəyərini get-gedə artırmaqdadır.
Bu gün Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində oynadığı mühüm rol kimsəyə sirr deyil.
Bunu Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin Danimarkada olarkən dövlət başçıları və rəsmilərlə keçirdiyi görüşlər də aydın göstərir.
Ən önəmlisi bir də odur ki, bütün bu görüşlər qarşı tərəfin müraciətləri əsasında baş tutmuşdur.
Cənab İlham Əliyevin Danimarkaya işgüzar səfəri çərçivəsində belə müraciətlər əsasında keçirilən görüşlərin bir qismini yenidən diqqətə çəkirik:
* Maya Sandu - Moldova Respublikasının Prezidenti;
* Antonio Koşta - Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti;
* Ursula fon der Lyayen - Avropa Komissiyasının prezidenti;
* Ciorcia Meloni - İtaliya Respublikası Nazirlər Şurasının sədri;
* Nikol Paşinyan - Ermənistan Respublikasının Baş naziri;
* Volodimir Zelenski - Ukrayna Prezidenti;
* Dik Sxof - Niderland Krallığının Baş naziri;
* Emmanuel Makron - Fransa Respublikasının Prezidenti.
Bütün bu görüşlər həm də cənab İlham Əliyevin qlobal nüfuzunun mühüm göstəricilərindən biridir.
***
Məşhur kəlamı bir daha xatırladırıq:
"O şey ki mövcuddur, onu qəbul etməmək olmaz, o özü-özünü qəbul etdirər".
Fransa da uzun müddət Azərbaycanla düşmənçilik etdi, Prezident E.Makron dəfələrlə BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasında Azərbaycan əleyhinə müzakirələr keçirilməsinə cəhdlər göstərdi.
Doğrudur, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Qoşulmama Hərəkatına rəhbərliyi dövründə ölkəmizə qazandırdığı dost dövlətlər belə bir məsələnin hətta müzakirəyə çıxarılmasına imkan vermədilər, nəinki hər hansı bir qərəzli qərarın qəbuluna.
Ancaq Azərbaycan-Ermənistan müharibəsində dövlətimizin qazandığı hərbi qələbəni siyasi meydanda uğurla davam etdirməsi, habelə dostluq və əməkdaşlıq etdiyi ölkələrə qarşılıqlı faydalar gətirməsi təsdiq olunmuş faktlardır.
Artıq Fransa Prezidenti E.Makron da görür ki, korafəhmliklə öz dövlətinin maraqlarını arxa plana keçirməklə Ermənistanın maraqlarını müdafiə etməsi ona hörmət və dividend gətirməyən bir işdir.
Azərbaycan heç bir zaman hansısa dövlətə əl açaraq ondan yardım, kömək diləmir.
Necə deyərlər, daim əlidolu şəkildə və qarşılıqlı faydalar əsasında əməkdaşlıq təklif edir.
Həm də özünün reallaşdırdığı nəhəng layihələrlə, karbohidrogen ehtiyatları ilə.
Sabah isə bərpaolunan "yaşıl enerji"sini birbaşa Avropa bazarına çıxaracaqdır.
Bəli, Azərbaycan hadisələri də qabaqlamağı bacarır!
Ən əsası, Avropa rəsmiləri artıq əyani şəkildə əmin olurlar ki, təkcə Avropa Azərbaycana deyil, Azərbaycan da Avropaya gərəkdir, bu əməkdaşlıq dövlətlərə və onların xalqlarına yalnız rahatlıq və firavanlıq bəxş edir.
Bəxtiyar SADIQOV
jpeg_1762604856.jpeg)
