Təyin edilməsi və izlənməsi hələ mümkün olmayan  hipotetik qaranlıq materiya kainatda özünü yalnız bəzi qravitasiya hadisələri kimi büruzə verir. Alimlər bu barədə geniş məlumatlara malik deyillər.

İngilis fizik və kosmoloqu Stiven Hokinqin 50 il bundan öncə ikən irəli sürdüyü nəzəriyyəyə görə qaranlıq materiya kainatın ilkin mərhələlərində yaranmış kiçik ölçülü qara dəliklərdir. Ötən ilin sonunda NASA tərəfindən “Ariane 5” raketi ilə kosmosa göndərilmiş “James Webb” teleskopu da məhz bu cür qara dəlikləri aşkar edərək tədqiqata başlayacaq.

Stiven Hokinqin sözlərinə görə, təxminən 15 milyard il əvvəl baş vermiş böyük partlayışdan sonra  ətrafa yayılmış maddənin sıxlığı həddən çox yüksək olub və bu da öz növbəsində qara dəliklərin yaranmasına gətirib çıxarıb. Lakin elm sahəsində geniş yayılmış digər nəzəriyyəyə əsasən, qara dəliklər artıq sönməyə başlamış müəyyən kütləli ulduzlardan yaranır. Buna görə də qara dəliklər kainatın ilkin inkişaf mərhələlərində meydana gələ bilməzdi. Əgər qara dəliklər ilkin maddədən yaranmışdısa, o halda kütlə mərkəzinə çevrilməliydilər. Nəticədə onların ətraflarında adi maddə yığılmalı və bunun sayəsində qara dəliklərin ətraflarında ulduzlar və qalaktikalar yaranmalı idi.

Kosmosa göndərilmiş “James Webb” teleskopu kainatın ilkin mərhələlərinə nəzər yetirməkdə yardımçı olacaq. Teleskop qara dəlikləri “görməsə” də, insanların indiyə kimi müşahidə edə bilmədikləri ən uzaq keçmişdəki ulduzları təyin edə biləcək. Keçmişdə ulduzların qravitasiya davranışları ilə linza effekti (öz qravitasiya sahəsi vasitəsilə elektromaqnit şüalanmanın yayılma istiqamətini dəyişən yüksək kütləli obyekt) sayəsində bizim qara dəliklər hesab etdiyimiz obyektləri dolayı yolla təyin etmək mümkün olacaq. Ola bilsin bunun sayəsində kainatın təkamülü ilə də yeni məlumatlar əldə olunacaq.