31 Iyul 2022 00:05
796
DÜNYA
A- A+

Milyonlarla insan ölüm təhlükəsi qarşısındadır

 

Dünyada hər dəqiqə bir nəfərin həyatına son qoyan QİÇS-ə qarşı mübarizə səngiyib

 

Dünyada QİÇS pandemiyası səhiyyənin infeksion xəstəliklər sahəsində ən ciddi problemlərindən biridir. Qazanılmış İmmun Çatışmazlığı Sindromu - QİÇS insanın sonrakı fəaliyyəti nəticəsində "qazandığı", bilərəkdən və ya bilməyərəkdən tutulduğu bir bəladır. Avropa ölkələrinin əksəriyyətində bu xəstəliyə düçar olanların vəziyyətini yaxşılaşdırmaq, cəmiyyətin həmin insanlara münasibətini dəyişdirmək üçün tədbirlər görülür, tibbi, maddi və digər yardımlar göstərilir.

Lakin son dövrlərdə dünyada QİÇS-in qarşısının alınması və müalicəsində irəliləyiş yavaşlayır və milyonlarla insan ölüm riski ilə üz-üzə qalır. BMT-nin İİV/QİÇS üzrə birgə proqramı UNAIDS "Risk altında" adlı yeni hesabatında QİÇS-ə səbəb olan bərabərsizlikləri aradan qaldırmaq üçün təcili tədbirlərin görülməsinə ehtiyac olduğu vurğulanır. Hesabat Kanadanın Monreal şəhərində keçirilən Beynəlxalq Konfransdan əvvəl dərc edilib.

Ümumilikdə 2020-ci ildən 2021-ci ilə qədər qlobal miqyasda yeni İİV infeksiyalarının sayı cəmi 3,6 faiz azalıb ki, bu da 2016-cı ildən bəri ən kiçik illik azalmadır. Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya, Yaxın Şərq və Şimali Afrika, habelə Latın Amerikasında bir neçə ildir ki, İİV-ə yoluxmaların hər il artması müşahidə olunur.

Müsbət tərəfi odur ki, Qərbi və Mərkəzi Afrikada və Karib hövzəsi ölkələrində İİV-ə yeni yoluxma hallarının sayı nəzərəçarpacaq dərəcədə azalıb. Lakin hətta bu regionlarda belə artan resurs çatışmazlığı İİV-ə qarşı cavab tədbirlərinin effektivliyini pozmaq təhlükəsi yaradır.

"Bu məlumatlar QİÇS-ə qarşı qlobal reaksiya üçün ciddi təhlükədir. Tezliklə irəliləyiş əldə etməsək, COVID-19, kütləvi yerdəyişmə və digər böhranlar səbəbindən pandemiya artdıqca mövqelərimizi itirəcəyik. Gəlin, qarşısı alına bilinən milyonlarla ölümləri xatırlayaq", - deyə UNAIDS-in icraçı direktoru Vinni Byanima bildirib.

Qlobal sarsıntılar, o cümlədən COVID-19 pandemiyası və Ukraynadakı münaqişə, İİV-lə mübarizə ilə bağlı sistem üçün riskləri əhəmiyyətli dərəcədə artırib. Aşağı və orta gəlirli ölkələrdə İİV-ə qarşı mübarizə proqramları üçün daxili maliyyələşdirmə iki il ardıcıl olaraq azalır. Ukraynadakı vəziyyət ərzaq qiymətlərinin kəskin artmasına səbəb olub və bu, İİV-ə yoluxmuş insanlar üçün bütün dünyada ərzaq qıtlığını yaradıb. Bu, həm də xəstələrin müalicəsinin davam etdirilə bilməməsi ehtimalını xeyli artırır.

UNAIDS-in hesabatı göstərir ki, İİV-lə yaşayan bütün insanların həyati əhəmiyyətli antiretrovirus terapiyaya əlçatanlığını təmin etmək səyləri son vaxtlar uğursuzluqla nəticələnib. 2021-ci ildə İİV-dən müalicə alan insanların sayı son on ildəkindən daha ləng artıb. İİV-lə yaşayan bütün insanların dörddə üçünün antiretrovirus terapiya almaq imkanı var, lakin təxminən 10 milyon insan hələ də bundan məhrumddur.

Uşaqlar və böyüklər arasında İİV-in müalicəsi əhatəsində də uçurum daralmır, əksinə, genişlənir. Belə ki, İİV-lə yaşayan uşaqların yalnız 52 faizi antiretrovirus terapiyası alır.

2021-ci ildə QİÇS pandemiyası hər dəqiqə orta hesabla bir insanın həyatına son qoyub, bu səbəbdən ölənlərin ümumi sayı isə 650 min nəfər olub. Vinni Byanima hesab edir ki, bu rəqəmlər siyasi iradənin təzahürüdür: "Qızlarımızın müdafiəsi, onların hüquq və imkanlarının genişləndirilməsi bizi qayğılandırırmı? Uşaqlar arasında QİÇS-lə bağlı ölümləri dayandırmaq istəyirikmi? Biz həyatları xilas etməyi kriminallaşmadan daha üstün tuturuqmu? Əgər belədirsə, onda biz QİÇS-ə qarşı mübarizə tədbirlərini lazımi məcraya qaytarmalıyıq".

 

Rizvan CƏFƏROV,
"Azərbaycan"

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!

TƏQVİM / ARXİV

Video