Son günlər koronavirusa yoluxmada da artım müşahidə edilir

 

Sürətlə yayılan meymunçiçəyi virusu getdikcə ölkəmizə yaxınlaşır. Hazırda Azərbaycanda meymunçiçəyinə yoluxma qeydə alınmasa da, qonşu ölkələrin hər birində aşkarlanan yoluxma faktı narahatlıq yaratmaya bilməz. Son olaraq İranda bu virus aşkarlanıb. İran Səhiyyə Nazirliyinin verdiyi məlumata əsasən, meymunçiçəyinə yoluxan 34 yaşlı qadın dərhal karantinə alınıb və bütün analizlərdən sonra ev şəraitində müalicəyə göndərilib.

 

Hər gün ortaya yeni faktlar çıxır

 

Meymunçiçəyinin səbəb ola biləcəyi xüsusiyyətləri, yoluxuculuğu hələ tam müəyyən olunmadığından günbəgün ortaya yeni faktlar çıxır. Belə ki, bu virusun insandan heyvana ötürülməsi ilə bağlı ilk yoluxma faktı Fransada qeydə alınıb. Məlumata görə, simptomları müşahidə olunan 2 şəxsdə yoluxmadan 12 gün sonra onlardan birinin 4 yaşlı tazı cinsindən olan itlərində də eyni hala rast gəlinib. İtin dərisində baş verən dəyişikliklərdən sonra götürülən testin nəticəsi müsbət çıxıb. 
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının çiçək xəstəliyinə qarşı mübarizə üzrə katibliyinin rəhbəri Rosamund Lyuis açıqlamasında bildirib ki, bu ilk heyvandan insana yoluxma faktıdır. "Bütün heyvanlar deyil, hazırda yalnız virusa yoluxmuş şəxslərin ev heyvanları qismən təhlükədədirlər. İlkin olaraq, heyvan sahiblərinin meymunçiçəyinə yoluxduqları təqdirdə onların ev heyvanlarından kənarda təcrid olunmaları tövsiyə edilir".
ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzindən isə bildirilib ki, yoluxmuş heyvanlar virusu insanlara ötürə bilər. Heyvandan insana virus yalnız yaxın təmas yolu ilə (toxunma, qucaqlaşma, yalama və s.) keçə bilir. Meymunçiçəyi simptomları olan ev heyvanları 21 gün ərzində digər heyvanlardan və insanlardan uzaq saxlanılmalıdır. 
Hazırda ümumilikdə 93 ölkədə 38 mindən çox yoluxma faktı qeydə alınıb. Xəstəlikdən ölənlərin sayı isə 12 nəfərdir. Meymunçiçəyinə bənzər səpkiləri olan şəxslərlə yaxın fiziki təmasdan çəkinməli, bu virusa yoluxmuş şəxslərin istifadə etdiyi əşyalara toxunulmamalı və tez-tez əllər yuyulmalı, dezinfeksiya edilməlidir. Virusa yoluxmuş şəxslə təmasdan sonra peyvənd olunmaq məsləhət görülür. 

 

Böyük Britaniyada "Omikron"a qarşı ilk yeni peyvənd təsdiqlənib

 

İlk ortaya çıxdığı gündən mutasiya edən COVID-19 virusu hələ də səngimək bilmir. Omikronun yeni meydana çıxan subvariantları BA.4 və BA.5 dünyada yoluxmaların sayını artırıb. 
Tətbiq edilən peyvəndlər nəticəsində bir çox insanda yaranan immunitet xəstəliyin daha az riskli formaya düşməsinə səbəb olub ölüm riskini azaltsa da, yeni variantların sürətli yoluxma qabiliyyəti narahatlıq doğurur. 
Bu variantlara uyğun yeni peyvəndlərin təqdim edilməsi üçün işlər görülür. İlk olaraq Böyük Britaniyada Moderna şirkəti tərəfindən yaradılan gücləndirici peyvənd  ikivalentli əsasla hazırlanıb. Vaksinin həm Omikrondan əvvəlki ştamlara, həm də Omikronun yeni altvariantlarına qarşı güclü immun reaksiya yaratdığı məlum olub. Onu da bildirək ki, ötən ilin sonundan meydana çıxan Omikron variantı hazırda kütləvi infeksiya dalğasının yayılmasına əsas səbəbdir. Hətta hazırda BA.5 subvariantı ABŞ-da dominantdır və bütün yoluxma hallarının 90 faizini təşkil edir.  

 

Yoluxmanın artmasına səbəb məhdudiyyətlərin aradan qaldırılmasıdır

 

Azərbaycanda da son günlər yoluxmada  artım müşahidə edilir. Səhiyyə Nazirliyinin mütəxəssis-eksperti Günay İsmayılova mətbuata açıqlamasında bildirib ki, buna səbəb əksər məhdudiyyətlərin xeyli vaxtdan bəri aradan qaldırılması və zaman keçdikcə qazanılmış kollektiv immunitetin zəifləməsidir. Payız mövsümündə bir çox infeksiyalar aktivləşdiyi kimi ölkəmizdə koronavirus infeksiyasına yoluxma hallarının yüksəlməsi də istisna edilmir.
Qriplə Omikronun fərqini izah edən mütəxəssis bildirib ki, bu xəstəliklərin simptomları oxşar olsa da, onları bir-birindən ayırmaq mümkündür. Həm koronaviruslu xəstələrdə, həm də kəskin respirator infeksiyalara yoluxmuş şəxslərdə ümumi zəiflik, bədən hərarətinin yüksəlməsi, boğaz ağrısı, öskürək müşahidə olunur. Lakin COVID-19 xəstəliyin ilkin mərhələsində kəskin respirator infeksiyalara yoluxduqda görünməyən bəzi simptomlar (qoxu, dad itkisi və s.) müşahidə oluna bilər. Həmçinin belə əlamətlərin olmaması COVID-19 diaqnozunu inkar etmir. Bundan əlavə, qrip xəstənin vəziyyətinin kəskin pisləşməsi ilə xarakterizə olunur, COVID-19 zamanı isə simptomların şiddəti tədricən artır. Xəstəliyi daha dəqiq müəyyən etmək üçün laboratoriya müayinələri aparmaq çox vacibdir. 
Yoluxucu viruslardan qorunmanın yolları isə dəyişməz olaraq qalır. Koronavirusa yaxalanmamaq üçün qapalı məkanlarda, ictimai nəqliyyatda tibbi maskalardan istifadə etmək, sosial məsafəni gözləmək, əl və tənəffüs gigiyenası qaydalarına əməl etmək çox vacibdir. 

Aydan XƏLİLOVA,
"Azərbaycan"