Rusiya-NATO Şurasının iclası yenə də nəticə vermədi

 

2019-cu ildən bəri ilk dəfə Brüsseldə keçirilmiş NATO Şurası ilə Rusiya arasında ilk iclas ciddi nəticə vermədi. Mümkün irəliləyiş yalnız gələcək danışıqlar məsələsində qeydə alındı.

Şimali Atlantika Alyansının baş katibi Yens Stoltenberqin mətbuat konfransında verdiyi məlumata görə, NATO Moskvaya Avropada raket silahları ilə bağlı qarşılıqlı və yoxlanıla bilən məhdudiyyətlər də daxil olmaqla bir sıra məsələlər üzrə görüşlər keçirməyə hazır olduğunu bildirib.

“NATO iclasda aydın şəkildə bildirib ki, biz müxtəlif mövzuların geniş dairəsinə, o cümlədən raket silahlarına və Avropada onlarla bağlı həyata keçirilən qarşılıqlı məhdudiyyətlərə həsr olunmuş bir sıra görüşlər planlaşdırmağa hazırıq”, - deyə Stoltenberq vurğulayıb.

Baş katibin dediyinə görə, Rusiya tərəfi, öz növbəsində, bildirib ki, hələlik bu cür müzakirələrin tarixini müəyyənləşdirməyə “hazır deyillər”. NATO rəhbəri əlavə edib ki, Moskva bu məsələyə qayıtmaq və gələcək görüşlərin mümkün qrafikini səsləndirmək üçün vaxt istəyib.

Alyans Rusiya ilə silahlara nəzarətin bütün növlərini müzakirə etməyə razıdır, lakin təhlükəsizliyin baza prinsipləri ilə bağlı kompromislərə getməyəcək.

 

Ciddi fikir ayrılıqları var

 

Alyansın mənzil-qərargahında danışıqlar təxminən dörd saat davam edib. İştirakçıların sözlərinə görə, müzakirə asan olmayıb. Stoltenberq təsdiqləyib ki, əsas mövzular Rusiya qoşunlarının Ukrayna sərhədlərinə gətirilməsi və Avropada təhlükəsizlik arxitekturasına dair Moskvanın mövqeyi ilə bağlı olub.

“NATO üzrə müttəfiqlərlə Rusiya arasında bu məsələlərlə bağlı ciddi fikir ayrılıqları mövcuddur və bu fikir ayrılıqlarının aradan qaldırılması asan olmayacaq”, - deyə Yens Stoltenberq qeyd edib. “Lakin NATO üzrə bütün müttəfiqlərin Rusiya ilə bir masa arxasına əyləşmələri müsbət siqnaldır”.

Ukrayna ətrafında vəziyyətə ayrıca toxunan Stoltenberq vurğulayıb ki, əgər Rusiya Ukrayna tərəfinə qarşı təcavüzü davam etdirərsə, NATO özünün Şərqdəki müttəfiqlərinə əlavə qoşunlarını göndərə bilər.

Bununla yanaşı, o, “Avropada yeni silahlı münaqişənin real riski” haqda xəbərdarlıq edib. Lakin NATO belə bir ssenarinin qarşısını almaqdan ötrü mümkün hər şey edəcək”.

Stoltenberq RF XİN başçısının müavini Aleksandr Qruşko və RF Müdafiə nazirinin müavini general-polkovnik Aleksandr Fominlə təmaslarını “çox ciddi və birbaşa fikir mübadiləsi”  kimi xarakterizə edib.

Şimali Atlantika Alyansının rəhbəri təsdiq edib ki, Ukrayna öz gələcək planları barədə müstəqil qərar qəbul etmək hüququna malikdir və NATO öz qapılarını yeni üzvlər üçün açıq saxlayır.

Brüsseldə keçirilmiş danışıqların yekunlarını Rusiya nümayəndə heyətinin üzvləri də  şərh ediblər.  Xarici işlər nazirinin müavini Aleksandr Qruşko bildirib ki, Şimali Atlantika Alyansının genişləndirilməsi prosesi Moskva üçün “qəbuledilməz risklər” yaradır və bu risklərin  “qarşısı alınacaq”. Qruşkonun dediyinə görə, danışıqlar zamanı Rusiya tərəfi aydın, birbaşa şəkildə bildirib ki, gələcəkdə eskalasiyaya yuvarlanma Avropanın təhlükəsizliyi üçün ən gözlənilməz və ağır nəticələrə gətirib çıxara bilər. Rusiya xarici siyasət idarəsinin nümayəndəsi həmçinin NATO-nun bir sıra təlimlərinə nüvə komponentinin daxil edilməsi ilə bağlı Moskvanın narahatlığını qeyd edib.

Ukraynadakı vəziyyətdən danışan rusiyalı diplomat əmin olduğunu bildirib ki, alyans bu ölkəyə istənilən hərbi yardımı dayandırmalıdır. Rusiya XİN başçısının müavini hesab edir ki, “Kiyevdəki hakimiyyəti Minsk razılaşmasına əməl etməyə məcbur etməklə” vəziyyətin normallaşdırılması  mümkündür. Bununla yanaşı, Moskva NATO yanında diplomatik missiyasının bərpasını istisna etməyib, əgər alyans kollektiv təhlükəsizliyin təmininə “yanaşmaları dəyişərsə”.

Rusiya müdafiə nazirinin müavini Aleksandr Fomin isə öz növbəsində bildirib ki, Rusiya ilə NATO arasında münasibətlər “kritik aşağı səviyyədədir”. Fomin vurğulayıb ki, alyans Avropada “qabaqcıl bazalaşma kontingentlərinin” genişləndirilməsini istisna etməlidir. Bundan başqa, NATO Avropa ərazisində orta və kiçikmənzilli yeni Amerika raketlərinin yerləşdirilməsindən imtina etməlidir.

 

2019-cu ildən bəri ilk iclas

 

Yanvarın 12-də Brüsseldə keçirilmiş NATO Şurası ilə Rusiya arasında 2019-cu ildən sonra ilk  danışıqlarda Şimali Atlantika Alyansının 30 ölkəsinin nümayəndələri və təşkilatın baş katibi Yens Stoltenberq iştirak ediblər. Rusiya nümayəndə heyətinə  xarici işlər nazirinin müavini Aleksandr Qruşko rəhbərlik edib, heyətin tərkibində müdafiə nazirinin müavini Aleksandr Fomin də olub. ABŞ-ı dövlət katibinin müavini Vendi Şerman təmsil edib.

NATO Şurası-Rusiya iclası bu həftə Moskva ilə münaqişənin həllinə dair “diplomatik marafon”un mərhələlərindən biridir. Belə ki, yanvarın 10-da Vendi Şerman Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Sergey Ryabkovla Cenevrədə danışıqlar aparıb. Vyanada keçiriləcək növbəti görüşdə Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) Daimi Şurası çərçivəsində məsləhətləşmələr nəzərdə tutulub.

 

Rizvan HİLALOĞLU,

“Azərbaycan”